Roszczenia o zachowek są prawem, które przysługuje ograniczonej kategorii osób bliskich dla spadkodawcy.
Osobami tymi są małżonek, rodzice i zstępni spadkodawcy. Roszczenia o zachowek są uprawnieniem oznacza to, że osoba uprawiona do zachowku ma prawo jego dochodzenia, a nie obowiązek. Zachowku nie otrzymuje się z tzw. „urzędu”. O zachowek należy wystąpić do osoby zobowiązanej do zapłaty zachowku. Jeśli zobowiązany nie chce dobrowolnie zapłacić uprawionemu należnego mu zachowku, jedyną drogą jest wytoczenia powództwa cywilnego. Roszczenie o zachowek przechodzi na dalszych zstępnych uprawionego do zachowku, np. w sytuacji gdy, umiera dorosłe dziecko spadkodawcy, uprawione do zachowku i pozostawia po sobie zstępnych, a za życia nie otrzymało sumy potrzebnej do pokrycia należnego mu zachowku po pierwszym spadkodawcy. Wtedy roszczenie o zachowek po pierwszym spadkodawcy, przechodzi na jego zstępnych.
Przedawnienie zachowku
Przedawnienie roszczenia o zachowek ulega 5 – letniemu okresowi przedawnienia. Termin ten liczony jest jest od chwili otwarcia spadku czyli od daty śmierci spadkodawcy. Jeśli spadkodawca pozostawił po sobie testament, pięcioletni okres przedawnienia może być liczony od otwarcia i ogłoszenia testamentu. Należy jednak pamiętać, że początkową „bezpieczną” datą jest data śmierci spadkodawcy.
Sprawy spadkowe
Zachowek umieszczony jest w przepisach kodeksu cywilnego w księdze IV o nazwie spadki. Pamiętajmy jednak, że zachowek ma chronić osoby najbliższe dla spadkodawcy na wypadek, gdyby, spadkodawca rozporządził swoim majątkiem za życia w formie darowizny lub pozostawił testament pomijając przy tym najbliższe mu osoby.
Zachowek ile lat po darowiźnie
Bardzo często pojawia się sytuacja tzw. pustych spadków. Ma to miejsce w sytuacji, gdy w chwili śmierci spadkodawcy, w skład spadku nic nie wchodzi bo spadkodawca jeszcze za życia dokonał darowizn na rzecz innych osób. Pamiętajmy, że zgodnie z art. 944 kodeksu cywilnego, przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. W takiej sytuacji istotnym jest przede wszystkim upływ czasu pomiędzy darowizną i chwilą śmierci spadkodawcy oraz to czy obdarowany dziedziczyłby spadek po spadkodawcy. Dla darowizn istotnym jest 10- letni termin pomiędzy darowizną, a chwilą śmierci spadkodawcy. Jeśli obdarowany nie dziedziczy po spadkodawcy, 10 letni upływ czasu liczony wstecz od daty śmierci spadkodawcy, ma znaczenie dla możliwości dochodzenia zachowku przez uprawnionego od osoby obdarowanej.
adwokat Izabela Kusz
