Sprawy spadkowe to nowy cykl artykułów, który został przygotowany specjalnie do Państwa i będzie dotyczył szeroko rozumianych spraw spadkowych, takich jak nabycie spadku z testamentu lub ustawy, odrzucenie spadku, wydziedziczenie oraz zachowek. Sprawę spadkową można przeprowadzić u notariusza lub w sądzie.
W pierwszym wpisie, pokrótce wskażę, jak wygląda przeprowadzenie postępowania spadkowego w sądzie. Przede wszystkim, należy pamiętać, że sąd z urzędu nie przeprowadza postępowania spadkowego. Postępowanie takie toczy się w postępowaniu nieprocesowym, po złożeniu we właściwym rzeczowo i miejscowo sądzie wniosku o przeprowadzenie postępowania spadkowego. Wniosek o wszczęcie postępowania spadkowego może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny, ważne aby interes prawny wskazać w treści wniosku.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z ustawy lub z testamentu, zawiera podobne elementy jak pozew. O tym jak sporządzić pozew pisałam tutaj https://izabelabaran.pl/blog/12-pozew-pierwsze-pismo-w-sprawie. W skrócie wskażę, że we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, należy, wskazać sąd, do którego składamy wniosek, określić wnioskodawcę i uczestnika bądź uczestników postępowania jeżeli jest ich kilku. Uczestnikami postępowania są spadkobiercy testamentowi lub z ustawowi.
Elementy wniosku o stwierdzenie nabycia spadku
Ważnym elementem wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest określenie po kim mamy nabyć spadek (spadkodawca), kto go nabywa (spadkobierca), w jakim udziale i w jakiej formie ma nastąpić nabycie spadku– z testamentu czy z ustawy. O sposobie nabycia spadku z testamentu lub z ustawy, napiszę w osobnych artykułach ponieważ są to zagadania wymagające większej uwagi.
Dokumenty do wniosku i opłata
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z ustawy lub testamentu, jak każde pismo, przed złożeniem w sądzie należy czytelnie podpisać imieniem i nazwiskiem, dołączyć opłatę od wniosku (55 złotych, 50 złotych to opłata stała, a 5 złotych to opłata za wpis do rejestru spadkowego) oraz odpisy skrócone aktów stanu cywilnego. Są to takie akty stanu cywilnego jak odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy i odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców. W przypadku kobiet, które wyszły za mąż, należy dołączyć do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zamiast odpisu skróconego aktu urodzenia, odpis aktu małżeństwa. Jeżeli nabycie spadku ma nastąpić na podstawie testamentu, wtedy do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu, należy dołączyć oryginał testamentu. We wniosku o stwierdzenie nabycia spadku czy to z ustawy czy z testamentu, nie trzeba wskazywać wartości przedmiotu sporu.
Sprawa spadkowa w sądzie
Tutaj, jak w każdej sprawie, wszystko zależy od stanowiska uczestników, tj. wnioskodawcy i uczestników postępowania. Jeżeli uczestnicy postępowania są zgodni, innymi słowy zgadzają się z treścią wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, spawa może skończyć się na jednym terminie, na którym sąd wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Sprawa komplikuje się jeżeli uczestnicy postępowania mają odmienne stanowiska w kwestii dziedziczenia, lub gdy podważany jest testament. W przypadku podważania testamentu przeważnie powoływany jest biegły, na opinię którego czeka się nawet kilka miesięcy.
Co po przeprowadzeniu sprawy spadkowej?
Po prawomocnym zakończeniu postępowania spadkowego, osoby które nabyły spadek stają się spadkobiercami. Pamiętajmy jednak, że Sąd w postanowieniu o stwierdzenie nabycia spadku określa jedynie kto nabył spadek, w jakim udziale i po kim. Nie oznacza to, że postanowienie to będzie określać np. kto został wydziedziczony, kto odrzucił spadek lub co wchodziło w skład spadku. Bardzo ważną informacją jest to, że spadkobiercy, w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, muszą zgłosić nabycie spadku we właściwym Urzędzie Skarbowym.
Stwierdzenie nabycia spadku, a mieszkanie
Wiele osób pyta, czy, jeżeli złoży wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, to sąd w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, wskaże, co wchodzi w skład nabytego spadku. Jest to częste pytanie w sytuacji, gdy, spadkobierca nabywa nieruchomość w postaci domu lub mieszkania. Niestety, jak wskazałam wcześniej, sąd w postępowaniu spadkowym tego nie zrobi. Dopiero posiadając prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, spadkobierca może podjąć dalsze kroki. Obrazując sytuację na przykładzie mieszkania, nabytego w drodze spadkobrania, to, jeżeli mieszkanie stanowiło własność, to należy złożyć wniosek na formularzu wraz z opłatą do sądu wieczystoksięgowego o wpis prawa własności w księdze wieczystej.
W przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, nabytego w ramach spadkobrania, należy złożyć w spółdzielni mieszkaniowej wniosek o wstąpienie w miejsce poprzedniego właściciela lokalu oraz włączenie w poczet członków spółdzielni. W obydwu przypadkach, należy wykazać się prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku.
Sprawa jest znacznie skomplikowana, w sytuacji, gdy spadkobierców jest kilku i nie są oni w stanie dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku nabytego w ramach spadkobrania. Omawiając taką sytuację na przykładzie mieszkania nabytego w drodze dziedziczenia, często koniecznym staje się wszczęcie postępowania o podział majątku połączonego ze zniesieniem współwłasności.
Oczywiście przykładów i sytuacji, w kwestii nabycia spadku, a następnie podziału majątku nabytego w drodze spadkobrania jest wiele. Kwestia dziedziczenia nieruchomości, np. mieszkania, jest przykładowa, ale jest zarazem jedną z najbardziej powszechnych.
adwokat Izabela Kusz
Więcej o sprawach spadkowych przeczytają Państwo w innych artykułach adwokat Izabeli Kusz